In het centrum van Heemskerk staat op het Kerkplein de Nederlands Hervormde Kerk, ook wel bekend als de Dorpskerk. Op diezelfde plaats stond in 1063 al een katholieke Laurentiuskerk met daarin relikwieën van de H. Laurentius. De toren is in de 13e eeuw opgetrokken uit zogenaamde kloostermoppen (grote stenen). De onderbouw van de toren behoort tot de Romaanse bouwstijl. De bovenbouw behoort tot de Vlaamse Gotiek. De geheel van steen opgetrokken spits is in Nederland een zeldzaamheid. Rond 1573 is de kerk verwoest tijdens de oorlog met de Spanjaarden, de toren bleef gespaard. Echter in 1585 stortte de spits naar beneden door een blikseminslag. In 1628 is de toren weer opgebouwd. De hoogte van de toren met spits is 42,52 meter. Het kruis, waaronder vroeger een koperen bal zat, is 1,75 meter hoog.
De haan, symbool van licht en waakzaamheid is een prachtig kunstwerk van koper, dat in 1728 werd vervaardigd. Ook de uurwerk in de toren kan worden beschouwd als een zeldzaamheid. Die zeldzaamheid zit in het feit dat het uurwerk werd gemaakt vóórdat het slingeruurwerk werd uitgevonden. Het is mede daardoor uitgerust met slechts één wijzer. Daarnaast is het aardig om te vertellen dat de wijzerplaat aan de noordzijde van de toren is aangebracht omdat de meeste dorpelingen aan die kant van de kerk woonden. Ook bezit de kerk een van de oudste luidklokken van het land. De klok (900 kilo) werd in 1464 vervaardigd door Steven Butendijc, een befaamde klokkengieter uit Utrecht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de klok uit de toren gehaald om naar Duitsland te worden vervoerd. Gelukkig is het schip waarmee de klok werd vervoerd, bij Urk aan de grond gelopen en gezonken. Na de oorlog kon de klok worden geïdentificeerd en in 1946 werd hij ongeschonden weer naar zijn thuishonk gebracht.
In de kerk bevinden zich een eikenhouten preekstoel uit 1629 en een doophek ook uit de 17de eeuw. Het orgel, een zogenaamde één klavier orgel met aangehangen pedaal, stamt uit 1857 en is van de firma Knipscheer uit Amsterdam.
Kerkhof
De oudste zichtbaar gedateerde grafsteen die nu nog op het kerkhof te zien is, stamt uit 1467 en is van de gebroeders Van Assendelft. Uit de geschiedenis van de Heerlijkheid Assumburg weten we, dat in dat jaar Willem van Assendelft tijdens een volksbeweging in Haarlem werd doodgeslagen.
In de grafkelder van de Noorderkapel liggen de overblijfselen van Daniël de Hertaing (overleden 1626) en zijn zoon Willem (overleden 1628) begraven. Hun wapens waren eertijds afgebeeld op de ramen van de kerk. Ook voor de familie Rendorp van Marquette is in de Noorderkapel een grafkelder gebouwd. In die grafkelder werden vijf leden van de adellijke familie Rendorp van Marquette bijgezet. Als eerste Paulina Adriana Boreel, die op 30 september 1823 was overleden. Als laatste werd Jacob Rendorp van Marquette begraven. Hij was burgemeester van Heemskerk van 1850 tot 1868 en stierf op 30 juli 1879.
In 1816 kreeg Andries Adolf Deutz van Assendelft, heer van Assumburg, een grafkelder door de gemeenteraad toegewezen. Toen de grafkelder in 1944 werd geopend trof men er acht kisten aan, waaronder een kleine. Jacoba Margaretha Maria Boreel, overleden op 3 december 1816, was als eerste in de kelder bijgezet. De laatste telg van het geslacht Deutz van Assendelft, Johanna Josina Willink die stierf op 15 december 1867, was hier als laatste bijgezet.
Op 16 december 1943 stortte een Lancaster van de RAF neer in de duinen van Heemskerk. Alle bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. Zij kregen een graf op de begraafplaats van de Hervormde Kerk. Op de begraafplaats ligt ook een Brits zeeman begraven die om het leven kwam bij de evacuatie van het Britse leger bij Duinkerken tussen 27 mei en 4 juni 1940. Zijn lichaam spoelde aan op het strand van Heemskerk en ook hij kreeg een eregraf op deze begraafplaats.
De obelisk – zie Wetenswaardigheden Maerten van Heemskerck.
Zie ook Heemskring 2 – De verwoesting van Heemskerk tijdens de Opstand door E.J.A. Zevenhuizen.
Heemskring 24 – De oude toren van Heemskerk door A.J. de Vries Ezn.
