Oud Haerlem
Van kasteel Oud Haerlem zijn alleen nog sporen in het landschap te zien in de (buiten)bocht van de Hoflaan ten zuidoosten van Assumburg. Simon van Haerlem en zijn zwager Wouter van Egmond, ridders, kochten in 1248 het grafelijke hof ‘Hofland’. De familie Van Haerlem was daarmee eigenaar van vrijwel al het land ten oosten van de Hoogdorperweg, Sandenburg en de Tolweg.
Men acht het waarschijnlijk dat de familie Van Haerlem ook ten westen van de genoemde wegen grootgrondbezitter was. Aangenomen wordt tevens dat de bouw van Oud Haerlem vrij snel na 1248 moet hebben plaatsgevonden omdat na die tijd er geen reden meer was een dergelijk zware weerburcht te bouwen. Het grondplan vertoont een vierkante burcht, voorzien van hoektorens en omgeven door grachten.
Jan van Bergen, neef van Willem van Haerlem, overleed in 1318. Hij had geen zoon om hem op te volgen. Zijn bezit verviel aan graaf Willem III. Toen was het Jan van Polanen die dit ‘Huis te Heemskerk’ van de graaf kocht. Het ging pas Oud Haerlem heten, toen er geen Van Haerlems meer waren. In 1351 werd het kasteel volledig verwoest na belegering door Dirk van Brederode in opdracht van Graaf Willem V. De familie van Polanen stond tijdens de Hoekse en Kabeljauwse Twisten aan de verkeerde kant en moesten uiteindelijk vluchten. Jan II van Polanen vertrok naar Breda waar hij het kasteel van Breda liet bouwen. Hij overleed daar in 1378 en rust in een praalgraf in de Grote Kerk van Breda. De ruïne heet tot op de dag van vandaag Oud Haerlem en is alleen zichtbaar als verhogingen onder het plaatselijke weiland. De grond waarop het heeft gestaan is archeologisch monument.
Er is een mooie animatie gemaakt in opdracht van de gemeente Heemskerk. Klik hier om deze animatie te bekijken.
Ook Jean Roefstra heeft een filmpje gemaakt; Klik hier om dit filmpje te bekijken.
Meer lezen? :
Zie Heemskringen nr. 4,6,8 en 32.
En verder:
Mr. J.W. Groesbeek, Heemskerk onderweg van verleden naar heden, 1978
Mr. J.W. Groesbeek, Middeleeuwse Kastelen van Noord-Holland, 1981.
Koene, Morren, Schweitzer, Midden Kennemerland in de Vroege en Hoge Middeleeuwen, 2003.
